نقد و برسی کتاب

نقد و برسی کتاب 53 نفر اثر بزرگ علوی

پنجاه و سه نفر ، گزارشی از زندان و دوران سیاه استبداد

آیا تا به حال در مورد بزرگ علوی چیزی شنیده اید یا خوانده اید او یکی از افرادی است که کتاب های رمان نوشته است و قلم جذب کننده ای دارد ولی معروف ترین کتاب او کتاب رمان چشم هایش است که معروفیت بزرگ علوی به دلیل موفقیت این رمان عاشقانه است البته دیگر کتاب های او نیز متنی شیوا و روان دارند اما در بین عموم مردم این رمان معروفیت بالایی پیدا کرده است. این قاله نیز معرفی یکی از رمان های او است.

کتاب 53 نفر نوشته بزرگ علوی :

 کتاب 53 نفر نوشته بزرگ علوی ، او خاطرات زندان خود را برای ما نقل می‌کند، از آن روزی که 3 سایه جلوی در مدرسه حاضر شدند تا او را به اداره‌ی سیاسی ببرند و دیدارش با ج.ر تا محاکمه‌ی ۵۳ نفر که به گفته‌ی دکتر ارانی ( به جرم داشتن یک نظر اجتماعی به پیشگاه قوه‌ی قضائیه دعوت شده‌اند. )

 

پنجاه و سه نفر تعدادی از زندانیان سیاسی بودند که در زمان رضاشاه در سال ۱۳۱۶ دستگیر و در زندان قصر اسیر شدند. این کتاب شرحی از پراهمیت ترین و دردناک‌ ترین خاطرت زندانیان سیاسی ، به طور خاص گروه ۵۳ نفر، که تا شهریور ماه ۱۳۲۰ در زندان‌های حاکمیت رضاخان به سر بردند ، از روزهایی که حتی اجازه‌ نداشتند کتاب به درون زندان ببرند ، چرا ‌که از دید اداره‌ی سیاسی کتاب در تغییر اندیشه های آن ها نقش پر اهمیتی داشته» است، تا هنگامی که بعد از سه روز اعتصاب غذا برای تمام کردن اعتصاب، زندانیان را در همان وضع به فلکه‌ی زندان آوردند و با شلاق به جان‌ شان افتادند‌. در عین‌حال ، کتاب فقط گزارش اوضاع زندان نیست بلکه به نوعی نمایش وضعیت صاحبان قدرت  جامعه هم هست ؛ همان‌ طور که در کتاب شرح داده است : مامور رشوه می گرفت ، مأمورین وزارت عدلیه برای چند تومان انسان می‌کشتند ، نمایندگان مجلس ، که اغلب ملاکین بزرگ و بازرگانان عمده بودند ، باید تشخیص می‌دادند که این دستگاه زورگویی هر چه هم که طمع و حرص رضا‌خان درباره بعضی از آن‌ها خانه‌ برانداز باشد برای آنها نفع دارد…

 

در وقایع ، کارکنان در اداره‌ی سیاسی و کسانی که به روشی با حکومت رضاخان هم قسم هستند یا ، به گفته نویسنده ، ( میر غضب‌ها ) و ( دوستاق‌بان‌ها )، یا همان زندان‌بان‌ها ، با نام های کوتاه معرفی می‌شوند. بزرگ علوی در مقدمه‌ی کتاب علت آن را این طور گفته است :

 

( فرض بکنیم نام فلان طبیبی که به دکتر ارانی بیمار مبتلا به تیفوس فلوسی را که مادرش از خانه می آورد، نمی‌داد، حسن یا حسین نام داشته است. نام این افراد از لحاظ سیاست روز اهمیت دارد ، اما من به کتاب خود بیشتر جنبه‌ی تاریخی می خواهم بدهم. به نظر من این افراد مقصر نیستند و اگر گناهی متوجه آن ها می شد، ناچیز است این ها نتیجه شرایط و احوالی هستند که کلا دوره سیاه  نام گذاری شده است. )

 

و در ادامه‌ی این داستان او هدف خود از به تحریر در آوردن این کتاب را شرح شرایط و احوال این دوره‌ی سیاه از تاریخ بیان می‌کند ، دوره‌ ای که به نام دوره‌ی سیاه از آن یاد می کند و ادعا می کند که اگر قادر باشد اتفاقات را چنان‌ که باید توضیح  دهد ، قادر بوده شرایط اجتماعی ایران در بیست سال اخیر را توضیح دهد ( 53 نفر در سال ۱۳۳۰ به چاپ رسیده است. )

 

او در زمان نقل داستان خود تأکید دارد که شکنجه‌های بدنی و جسمی دردناکی وجود دارند ولی آزار های روحی یک تنه قادرند آدم را از پا درآورند : (حتی آن هایی که در نتیجه آویزان کردن  وزنه به بیضه هاشان ناقص‌الخلقه شده بودند ، آنها نیز قادربودند این بدبختی ها را از یاد ببرند ، ولی چیزی که امکان داشت آدم را از پا بیندازد ، شکنجه‌ها و آزارهای  روحی بود.) او بدترین شکنجه‌ی روحی را توهین می‌داند که از اول داستان و دستگیری او تا آخر محاکمه‌ها با او همراه است.      

 

 در آخر، اما آنچه بسیار پراهمیت است این است که چند‌ نفر از دستگیرشدگان که از گروه پنجاه و سه نفر بودند در محاکمه رو به قضات و محکمه کما بیش بیان کردند که قضاوت شما اهمیت ندارند ، بلکه قضاوت تاریخی اهمیت دارد. این حرف مسئولیت سنگینی را بر دوش ما می‌گذارد تا بازگردیم و به گذشته نگاهی بیندازیم و اتفاقات آن بازه زمانی را که به‌ راستی دوران سیاه نام گذاری شده است بخوانیم و سپس در قضاوت آن اندیشه کنیم ؛ چرا که انگار در وضعیت حال از این دوره‌ی سیاه آن‌ طور که باید یاد نمی‌شود و شاید حتی به  فراموشی سپرده شده باشد.           

 

 

کتاب 53 نفر توسط نشر نگاه در 328 صفحه چاپ گردیده است.

 

برای انتخاب و خرید کتاب روی لینک کلیک کنید :     خرید کتاب

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *